Guimarães is een plaats en gemeente in het Portugese district Braga. De gemeente heeft een totale oppervlakte van 242 km2 en telde 161.876 inwoners in 2004.

De stad Guimarães telt ongeveer 50.000 inwoners.
De stad werd gesticht op een oude nederzetting door graaf Vímara Peres, kort daarna vestigde hij het eerste graafschap van Portugal (in 868). Als de eerste hoofdstad van Portugal stond Guimarães aan de wieg van het nieuwe land. In 1095 vestigde graaf Hendrik van Portugal, getrouwd met prinses Teresa van León, in Guimarães het tweede graafschap van Portugal (Condado Portucalense). Op 25 juli 1109 werd Afonso Henriques, zoon van graaf Hendrik van Portugal, geboren in Guimarães. In deze stad riep hertog Afonso Henriques (Alfons I van Portugal) de Portugese onafhankelijkheid uit van het Koninkrijk León. Portugal legt de oorsprong van het land op 24 juni 1128 met de Slag van São Mamede. Afonso riep zichzelf uit tot de eerste Prins van Portugal en in 1139 als de eerste Koning van Portugal. In 1143 werd Portugal officieel erkend op de conferentie van Zamora, met de prins als Dux Portucalensis. In 1179 werd Afonso I door de paus tot koning uitgeroepen. Na de Slag van São Mamede werd de eerste hoofdstad Guimarães. Later regeerde de koning vanuit Coimbra.
Het historische centrum van Guimarães werd in 2001 door de UNESCO tot cultureel werelderfgoed verklaard, vanwege de historische monumenten uit de Middeleeuwen.

Guimarães is voor het jaar 2012 uitgeroepen tot Culturele Hoofdstad van Europa.